پودر سماق قهوه ای
پودر سماق قهوه‌ای یکی از ادویه‌های محبوب در آشپزی است که از میوه درخت سماق به دست می‌آید. این ادویه به‌ویژه در آشپزی خاورمیانه، به‌ویژه در کشورهای ایران، ترکیه و عربستان، استفاده می‌شود و به دلیل طعم ترش و خواص فراوانی که دارد، محبوبیت زیادی پیدا کرده است. پودر سماق قهوه‌ای با رنگ خاص و طعمی ملایم‌تر از سماق قرمز شناخته می‌شود و در انواع غذاها، به‌ویژه برای طعم دادن به کباب‌ها، سالادها، و غذاهای گوشتی کاربرد دارد. در این مقاله خواص پودر سماق قهوه ای را برسی میکنیم.
انواع سماق
پودر سماق، ادویه‌ای پرکاربرد در آشپزی ایرانی و خاورمیانه‌ای است که از آسیاب کردن میوه‌های خشک شده درخت سماق به دست می‌آید. این ادویه طعم ترش و ملسی دارد و به عنوان چاشنی در غذاهای مختلف مانند کباب، خوراک‌ها و سالادها استفاده می‌شود.
به طور کلی، دو نوع اصلی پودر سماق در بازار وجود دارد که بر اساس رنگ و نحوه فرآوری دسته‌بندی می‌شوند:
- سماق قرمز: این نوع سماق از میوه‌هایی تهیه می‌شود که قبل از رسیدن کامل و زمانی که هنوز رنگ قرمز دارند، چیده و خشک می‌شوند. در فرآوری این نوع سماق، معمولاً پوست میوه به طور کامل گرفته می‌شود که باعث می‌شود رنگ پودر آن روشن‌تر و قرمزتر باشد. سماق قرمز طعم ترشی ملایم‌تری نسبت به سماق قهوه‌ای دارد و به دلیل رنگ جذابش، بیشتر برای تزئین غذاها نیز استفاده می‌شود.
- سماق قهوه‌ای: این نوع سماق از میوه‌هایی تهیه می‌شود که پس از رسیدن کامل و به رنگ قهوه‌ای درآمده‌اند، چیده و خشک می‌شوند. در برخی موارد، پوست میوه نیز به طور کامل جدا نمی‌شود که باعث تیره‌تر شدن رنگ پودر آن و طعم ترش بیشتر می‌شود.
مواد مغذی موجود در سماق:
سماق حاوی ترکیبات مختلفی از جمله موارد زیر است:
- کربوهیدرات: سماق منبع خوبی از کربوهیدرات است که بخش عمده‌ای از انرژی مورد نیاز بدن را تأمین می‌کند.
- پروتئین: سماق حاوی مقدار کمی پروتئین نیز هست که برای ساخت و ترمیم بافت‌های بدن ضروری است.
- چربی: سماق دارای چربی‌های مفیدی مانند اسید اولئیک و اسید لینولئیک است. اسید اولئیک یک چربی تک غیراشباع است که برای سلامت قلب مفید است.
- فیبر: سماق حاوی فیبر غذایی است که برای سلامت دستگاه گوارش، بهبود هضم غذا و جلوگیری از یبوست مفید است.
- ویتامین C: سماق منبع خوبی از ویتامین C است که یک آنتی‌اکسیدان قوی است و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
- آنتی‌اکسیدان‌ها: سماق سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها است که از سلول‌های بدن در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند. این آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند در پیشگیری از بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی، سرطان و دیابت نقش داشته باشند.
- مواد معدنی: سماق حاوی مواد معدنی مختلفی از جمله پتاسیم، کلسیم، منیزیم، آهن و روی است که برای عملکردهای مختلف بدن ضروری هستند.
ارزش غذایی سماق در ۱۰۰ گرم (به طور تقریبی):
توجه داشته باشید که این مقادیر می‌توانند بسته به نوع سماق و نحوه فرآوری آن کمی متفاوت باشند.
- کالری: حدود ۳۴۹ کالری
- کربوهیدرات: حدود ۷۱ گرم
- چربی: حدود ۱۹ گرم
- پروتئین: حدود ۵ گرم
کاربرد سماق قهوه ای
- چاشنی کباب: یکی از رایج‌ترین کاربردهای سماق قهوه‌ای، استفاده از آن به عنوان چاشنی برای انواع کباب‌ها، به ویژه کباب کوبیده و جوجه کباب است. طعم ترش سماق، طعم چربی کباب را متعادل می‌کند و باعث خوشمزه‌تر شدن آن می‌شود.
- طعم‌دهنده خوراک‌ها: سماق قهوه‌ای می‌تواند به عنوان طعم‌دهنده در انواع خوراک‌ها مانند خوراک لوبیا، خوراک عدس و آش‌ها استفاده شود.
- تهیه سالاد: سماق قهوه‌ای را می‌توان به عنوان چاشنی در سالادهای مختلف، به ویژه سالاد شیرازی و سالاد فتوش استفاده کرد.
- تهیه سس: سماق قهوه‌ای می‌تواند در تهیه انواع سس‌ها، به ویژه سس‌های ترش و ملس مورد استفاده قرار گیرد.
- مزه دار کردن ماهی: سماق قهوه‌ای برای مزه‌دار کردن ماهی قبل از سرخ کردن یا پختن نیز استفاده می‌شود و طعم و بوی نامطبوع ماهی را کاهش می‌دهد.
خواص پودر سماق قهوه ای
- کاهش قند خون: یکی از مهم‌ترین خواص سماق قهوه‌ای، تأثیر آن در کاهش قند خون است. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف سماق می‌تواند به بهبود کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ کمک کند. به نظر می‌رسد این خاصیت به دلیل وجود ترکیباتی در سماق است که باعث بهبود عملکرد انسولین و کاهش جذب قند از روده می‌شوند.
- کاهش فشار خون: سماق می‌تواند به کاهش فشار خون بالا کمک کند. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف منظم سماق می‌تواند به کاهش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک کمک کند.
- کاهش کلسترول خون: سماق می‌تواند به کاهش سطح کلسترول بد خون (LDL) و افزایش سطح کلسترول خوب خون (HDL) کمک کند. این خاصیت می‌تواند در پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی مؤثر باشد.
- خواص آنتی‌اکسیدانی: سماق سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها است که از سلول‌های بدن در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند. این آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند در پیشگیری از بیماری‌های مزمن مانند سرطان، بیماری‌های قلبی و آلزایمر نقش داشته باشند.
- خواص ضد التهابی: سماق دارای خواص ضد التهابی است و می‌تواند در کاهش التهاب‌های بدن مؤثر باشد. این خاصیت می‌تواند در درمان بیماری‌های التهابی مانند آرتریت و التهاب روده مفید باشد.
- خواص ضد میکروبی: سماق دارای خواص ضد میکروبی است و می‌تواند در مقابله با برخی باکتری‌ها و قارچ‌ها مؤثر باشد. این خاصیت می‌تواند در درمان عفونت‌ها و بهبود زخم‌ها مفید باشد.
- بهبود مشکلات گوارشی: سماق می‌تواند به بهبود هضم غذا، کاهش نفخ و سوء هاضمه کمک کند. همچنین، در طب سنتی از سماق برای درمان اسهال نیز استفاده می‌شود.
- کاهش درد و التهاب قاعدگی: سماق می‌تواند به کاهش دردهای قاعدگی و علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) کمک کند.
- تقویت لثه و دندان: مالیدن سماق قهوه‌ای به دندان‌ها می‌تواند به تقویت لثه‌ها و کاهش دندان درد کمک کند.
- ادرارآور و تب بر: سماق می‌تواند به عنوان یک ادرارآور طبیعی عمل کند و در کاهش تب نیز مؤثر باشد.
